Rogier Er bestaan een hoop voordelen over dieren. Zo zou een ezel dom zijn en een vos heel erg slim. Vaak zijn dit echter onwaarheden die op een of andere manier de wereld in zijn geslingerd en die een eigen leven zijn gaan leiden. Daarom leek het ons wel eens leuk om te onderzoeken welke dieren nu echt slim zijn. En weet je wat? De vos staat daar niet eens bij!
Een chimpansee kan gereedschap maken en onthoudt bepaalde zaken
De chimpansee staat het dichtst bij de mens, samen met zijn verre neef, de bonobo aap. Chimpansees gebruiken gereedschappen om voedsel te vergaren. Sterker: ze maken dat gereedschap soms zelfs zelf. Zo strippen ze een tak en maken daar een scherp puntje aan, zodat ze het stokje in een termietenheuvel kunnen steken. Chimpansees kunnen ook symbolen gebruiken om dingen uit te leggen. En ze doen aan boekhouden: zo houden ze bij wie er ‚bij hen komt eten.’ En uit onderzoek blijkt dat ze daar behoorlijk strikt in zijn: als een andere aap twee keer is komen mee-eten, dan heeft de aap in kwestie ook recht om langs te komen voor een hapje
Kraaien houden van puzzelen
Kraaien verstoppen hun voedsel en weten het nog terug te vinden ook. Ze onthouden zelfs hoe lang het ondergronds houdbaar is. Ook zijn de meeste kraaien erg sociaal: ze werken samen om voedsel te bemachtigen en lijken zich te kunnen verplaatsen in het perspectief van anderen. De wipsnavelkraai is een eersteklas puzzeloplosser. Het dier pakt met een kort stokje een lange stok om bij wat voedsel te kunnen. Of hij buigt een ijzerdraadje om tot een haak, om zo dingen te kunnen pakken.
Dolfijnen zijn slim, speels, sociaal, maar ook sluw
Iedereen weet dat dolfijnen uiterst slim, speels en sociaal zijn, maar wist je ook dat ze erg sluw kunnen zijn? Ze kunnen namelijk bendes vormen, die anderen nietsontziend treiteren en zelfs martelen. Ze herkennen zichzelf in de spiegel en begrijpen het aanwijzen van een voorwerp door een mens. Ze gebruiken karakteristieke geluidjes om elkaar te roepen, die onderzoekers vergelijken met namen. Als ze samen een puzzel moeten oplossen om aan vis te komen, kwetteren ze er op los. Hoe dat precies werkt weten we nog niet, maar ze lijken hierover onderling te communiceren.
De rat is slim en sociaal
Misschien komt het doordat wetenschappers hem zo uitgebreid bestudeerd hebben in het lab, maar van de rat weten we zeker dat hij erg slim is. Hij kan zichzelf bevrijden uit een muizenval, weet de uitgang te vinden uit doolhoven en gebruikt zijn neus om gevaar te detecteren. Ook zijn ratten erg sociaal. Dankzij die eigenschappen heeft hij, op Antarctica na, alle continenten veroverd.
Een olifant heeft goed geheugen
De olifant staat vooral bekend om zijn goede geheugen. Een waterbron waar de dieren jaren geleden waren, weten ze terug te vinden. Ze zijn sociaal en erg meelevend met leden van hun eigen groep en zelfs van andere soorten. Olifanten rouwen ook. Wanneer een olifant overlijdt, neemt de kudde echt afscheid. Een olifant in Blijdorp gebruikte takken als gereedschap om aan verse blaadjes te komen.
Een octopus kan erg goed communiceren
Zou de bovengenoemde dolfijn het slimste zeedier zijn? Of toch de octopus? Het weekdier draait namelijk een potje open met zijn armen, ontsnapt uit netten en wanneer hij zich verveelt, speelt met wat hij maar vindt in zijn omgeving. Hij weet zijn vondsten ook nuttig te gebruiken: van twee halve kokosnoten maakt de octopus een schuilplaats. De dieren hebben een goed geheugen, zowel wat betreft de korte als de lange termijn. Door van kleur te veranderen, communiceren ze met elkaar. Omdat ze zo diep in de oceaan leven, kunnen octopussen waarschijnlijk nog veel meer dan wij weten.
Een bij kan rekenen en doet aan dansen
Een bijen brein is zo klein als een sesamzaadje. En toch zijn deze insecten superslim. Ze snappen dat twee meer is dan één en begrijpen het concept ‘nul’. Ook hogere wiskunde beheersen de insecten. Bijen nemen uit hun hoofd de kortste route langs honderden bloemen, alsof ze een ingebouwd navigatiesysteem hebben. En door een bijendans op te voeren voor hun soortgenoten, vertellen ze hun mede bijen waar de nectar te vinden is een erg speciale manier van communiceren dus.
De kakapo
Na al deze slimme beesten wilden we toch nog even de in het intro benoemde ezel in bescherming nemen, die is namelijk helemaal niet zo dom. Een van de allerdomste dieren is namelijk de kakapo. Van deze papegaai is bekend dat hij regelmatig vergeet hoe zwaar hij is, waardoor hij bij het opstijgen neerploft. Hij kan helemaal niet vliegen namelijk. Ook loopt hij nietsvermoedend op zijn vijanden af. Lange tijd kwamen er namelijk geen natuurlijke vijanden voor in Nieuw-Zeeland, waar de vogel leeft. Sinds de kolonisten honden, ratten en hermelijnen introduceerden, is de kakapo-populatie flink gekrompen… mede doordat het een niet al te slim dier is.
